Banner Beheercommissie Natuur LSO - Vilda / Yves Adams - Groot Rietveld

Natuurcompensaties op Linkerscheldeoever

Links

Voorstel van resolutie
Validatiedecreet

Bijlagen

matrix_dgd_0.png

compensatiematrix deurganckdok

matrix_dgd_historisch_passief.png

compensatiematrix historisch passief

Als tweede haven van Europa en vierde van de wereld is de Haven van Antwerpen een belangrijke economische draaischijf. Niettemin ligt ze te midden van Europees beschermde natuurgebieden. Grote delen van het gebied zijn dan ook aangeduid als speciale beschermingszone in het kader van de Habitat- en Vogelrichtlijn. De Schelde en haar buitendijkse slikken en schorren genieten Europese bescherming als habitatrichtlijngebied.

Op de Linkerscheldeoever bestaat het vogelrichtlijngebied ‘schorren en polders van de Benedenschelde’ uit een reeks waterrijke gebieden zoals zompige moerassen en rietlanden, plassen, kreken, natte graslanden, slikken en brakke schorren. Deze gebieden zijn van cruciaal belang voor tal van trekvogels om te verpozen en hun vetreserves aan te vullen. Het gebied is eveneens van groot belang voor talloze beschermde vogels die er komen broeden. 

De Waaslandhaven is al sinds 1988 aangeduid als Vogelrichtlijngebied. In het eerste daaropvolgende decennium bleef de toepassing ervan echter achterwege. Bij de verdere uitbouw van de haven gingen belangrijke natuurwaarden verloren, zonder passende beoordeling en opvang van de effecten.

In 1999 werd een strategisch planningsproces opgezet om de toekomstvisie van de haven te bepalen. Hierin ging men er aanvankelijk van uit dat het volledige zeehavengebied, met uitzondering van de buitenste 100 meter van de volumebuffer, als Vogelrichtlijn- en habitatgebied zou worden geschrapt, mits beperkte compensaties, deels buiten de regio.

Dat deze opvatting niet strookte met de geest van de Europese richtlijnen, bleek bij de start van de bouw van Deurganckdok. Het kwam  in september 1999 tot een ingebrekestelling door de Europese Commissie. Arresten van de Raad van State brachten bovendien de rechtsgrond voor de stedenbouwkundige vergunningen in het gedrang. De reeds jaren geplande en gedeeltelijk aangevatte werken aan het Deurganckdok dienden stilgelegd te worden.

In een actualisatie van het milieueffectenrapport (MER) voor het Deurganckdok werd een nieuw, passend compensatieplan uitgewerkt, waarin tegelijk een vereffening gebeurde van eerdere, niet gecompenseerde ingrepen in de Vogel- en Habitatrichtlijngebieden op de Linkerscheldeoever.

Om uit de juridische impasse te geraken, keurde het Vlaams Parlement in december 2001 het zogenaamde ‘Nooddecreet’ goed, waardoor de werken konden worden hervat. In de besluitvorming die daarop volgde, werden afspraken gemaakt voor de realisatie van het uit het geactualiseerde MER voortkomende compensatieplan, en werd de Beheercommissie en een monitoringsprogramma opgestart om te waken over de realisatie ervan.

De realisatie van de natuurcompensatiegebieden ging van start in 2002. Bij bestaande gebieden zoals het Groot Rietveld, de Haasop en de Verrebroekse Plassen volstond een aanpassing van het beheer en het voorzien van een afsluiting om de constante verstoring door illegale motorcross een halt toe te roepen. Voor een aantal andere gebieden, met name Putten West, Doelpolder Noord, Drijdijck en Paardenschor diende grond verworven en heringericht te worden. Intussen functioneren alle compensatiegebieden al meerdere jaren en vangen ze heel wat beschermde broedvogels en overwinterende vogels op.

Deze compensaties konden verdere achteruitgang vermijden. Dat blijkt uit de resultaten van de wetenschappelijke ecologische monitoring. Desondanks blijft de herstelopgave even groot. Bovendien staat de ontwikkeling van de haven niet stil. Daarom werkten de betrokken overheden en belangenorganisaties een Strategisch Plan voor de Haven van Antwerpen uit.

Bladeren in het hoofdstuk 'Kader'